“У чым філасофскі сэнс назвы паэмы Я. Коласа “Новая зямля”

Паэма Якуба Коласа “Новая зямля” – паэтычны шэдэўр не толькі ў творчасці народнага песняра, але і ва ўсей беларускай літаратуры. Немагчыма знайсці яшчэ адно такое твор, у якім бы так праўдзіва, пераканаўча, ненадакучліва было прадстаўлена і перададзена ўсе, чым жыў і як жыў селянін.

У “Новай зямлі” ўвасобілася высокая мара Якуба Коласа аб новым узроўні чалавечага свядомасці, адносіны да іншага чалавека, “бліжняму”, пра будучыню. Ключ да разумення “Новай зямлі” – ключ духоўны – знаходзіцца, трэба думаць, у евангельскім

“Адкрыцьці Яна Багаслова”: “І ўбачыў я новае неба і новую зямлю, бо ранейшае неба і ранейшая зямля прайшлі”. Менавіта да гэтай кнігі Евангелля – “Апакаліпсіс” – было накіравана ўвагу многіх рускіх паэтаў і пісьменнікаў таго часу, у асаблівасці сімвалістаў. Руская інтэлігенцыя, паэты і філосафы (В.

Салаўеў, Д. Мережковского, М. Бярдзяеў, А. Белы, А. Блок, В. Іваноў, С. Ясенін, М. Клюеў і інші) заклікаюць Расею пракласці шлях ўсяму чалавецтву да новага неба і новай зямлі. Якуб Колас, якога ўсе гэта таксама вельмі хвалявала, па сутнасці таксама не бярэ сучаснай яму сацыяльнай рэчаіснасці і патрабуе

“новага неба” і “новай зямлі”, але “новая зямля” для яго – не эсхаталагічная праблема. “Новая зямля” – гэта “хутар” лесніка і той кавалак зямлі, які імкнецца набыць Міхал, каб мець магчымасць жыць шчаслівай жыццем у згодзе з навакольным светам і, у першую чаргу, з светам прыроды, з якой героі “Новай зямлі” не падрываюць сувязі. Аўтар фармуе рэальнае жизнеощущение беларускага чалавека, бачанне і ўспрыманне прыроды, стаўленне да іншых людзей, да “бліжняму”, да розных рэчаў і з’яў.

Ці не апынуся арыгінальным, калі скажу, што Якуб Колас – узор служэння Айчыне, падзея ў духоўным жыцці беларускага народа. Ен з’яўляецца адным з заснавальнікаў сучаснай беларускай літаратурнай мовы, які застаецца галоўным сімвалам духоўнага здароўя нацыі, яе жыццевай моцы, які не губляе актуальнасці і грамадскай значнасці ў нашы днi. У гэтым творы Колас паўстае не проста як адзін з найбуйнейшых знаўцаў і песняроў сялянскага жыцця, стваральнік маляўнічых вобразаў роднай беларускай прыроды, пра што шмат напісана. Якуб Колас выступае і як творца-энцыклапедыст, майстар паэтычнага адлюстравання самабытнасці роднага краю.

Ен адзін з нямногіх, хто з мастацкай вытанчанасцю, самабытнасцю, натуралістычнай перакананасцю, з глыбокім веданнем сялянскай філасофіі, павагай і годнасцю раскрываў праўду жыцця беларускага люду.

Паэма “Новая зямля” не проста літаратурны твор. Гэта прароцтва генія, глыбіннае філасофскае асэнсаванне жыцця і побыту беларускага селяніна канца ХІХ стагоддзя ў часы антынароднага ладу, зразуменне і высокае майстэрства адлюстравання душы чалавека-працаўніка і той зямлі, на якой ен, гэты чалавек, пачынае і заканчвае свой жыццевы шлях і на якой наканавана жыць яго дзецям.

Ад Коласа, ад яго несмяротнай паэмы “Новая зямля” ідзе надзвычай важнае паняцце ў беларускім жизнесуществовании – “родны кут”, гэта значыць, малая радзіма чалавека. Паняцце вызначае прасторавую культуру беларусаў як нацыі, а прасторавая культура, у сваю чаргу, фарміравалася пад уплывам характэрных для нашай краіны ландшафтаў, Богам дадзеных.


1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (2 votes, average: 3.50 out of 5)

“У чым філасофскі сэнс назвы паэмы Я. Коласа “Новая зямля”